เรื่อง ก่อนฟ้าสางผู้แต่ง สุรชัย จันทิมาธรสำนักพิมพ์ สามัญชนเลขมาตรฐานหนังสือ 9749748107 ก่อนฟ้าสาง เป็นนวนิยายว่าด้วยปัญหาในชนบทยุคเก่าที่ข้าราชการเอาเปรียบประชาชนข่มขู่ข่มเหง เก็บภาษีขูดรีด หาประโยชน์ใส่ตนซึ่งประชาชนในเรื่องนี้ต่ำต้อยเสียกว่าตาสีตาสาเพราะเป็นครอบครัวชาวลัวะชาวลาวที่อพยพหนีสงครามเข้ามาตั้งรกราก ความยากลำบากเหล่านี้เองที่ทำให้ลัทธิคอมมิวนิสต์(ซึ่งในเรื่องไม่ได้ระบุชัดเจน แต่เราอนุมานเอาจากบริบท)แทรกซึมเข้ามาในรูปแบบของความเชื่อดั้งเดิมมาในรูปคำบอกกล่าวของผีผู้ปกปักรักษา เรียกกันว่าเจ้าต้นบุญ เรื่องถูกเล่าด้วยดวงตาสุดขั้ว ตัวละครแบนราบข้าราชการเป็นสีดำสนิทในขณะที่ชาวบ้านก็เป็นผู้บริสุทธิ์ผุดผ่อง ใสสะอาดในทางหนึ่งมันฉายชัดถึงชีวิตในชนบทที่ถูกเอารัดเอาเปรียบแต่ในอีกทางหนึ่งก็ดูจะเป็นการบ่มเพาะความเกลียดชังระหว่างสองฝ่าย ตัวละครไม่กลมกลึงกลมกลืนกับความเป็นจริงบทสนทนาของตัวละครชาวลัวะ ไม่ใช่ปากคำชาวลัวะมันเป็นปากคำของคนที่มีการศึกษา รู้ภาษาศัพท์แสง คำอ้างต่างๆ ที่ใช้ ซับซ้อนเกินชาวบ้านไปมากทำให้ไม่สมจริง อ่านแล้วรู้สึกเหมือนถูกปลุกปั่นมากกว่าถ่ายทอดเรื่องราวความยากลำบากของชาวบ้านให้เห็นจริง ทั้งหมดนี้คือเรื่องจริงที่ถูกนำมาเขียนไว้ในรูปแบบของนิยายและมันดูเหมือนนิยายเสียยิ่งกว่าเรื่องจริง อ่านมาถึงตอนจบ รู้สึกคล้ายกับว่าสถานการณ์ในเรื่องนี้ เป็นการจำลองเอาเหตุการณ์ยุค 14 ตุลาฯ 16และ 6 ตุลาฯ 19 อยู่เหมือนกันแต่ย่อขนาดประเทศให้เหลือเพียงหมู่บ้านห้วยชนินทร์จากนายกรัฐมนตรี และคณะบริหารประเทศกลายเป็นเพียงกำนัน นายอำเภอ และตำรวจ บันทึกจากผู้เขียน ควรอยู่ท้ายเล่มฉากจบด้วยบันทึกผู้เขียนจะทำให้เรื่องราวถูกตอกย้ำมากขึ้น ตราตรึงมากขึ้นกว่าการนำมาวางให้อ่านแต่ต้นเล่ม ..ตอนที่เรายังจับอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน