เรื่อง ราชมรรคาผู้แต่ง อ็องเดร มาลโรซ์ผู้แปล วัลยา วิวัฒน์ศรสำนักพิมพ์ มติชนเลขมาตรฐานหนังสือ 9789740212355 เราได้ยินที่มาที่ไปของหนังสือเล่มนี้มาก่อนแล้วจากหนังสือเล่มที่อ่านไปก่อนหน้ามันไม่นานตามกลิ่นนางอัปสรา ตามหานครวัด นครธมที่มากกว่าเรื่องราวของหนังสือ คือประวัติส่วนตัวของผู้เขียนที่เคยลักลอบตัดภาพสลักศิลาจากปราสาทบันทายศรีเพื่อจะนำไปขาย แต่ถูกจับได้เสียก่อนแม้ว่าภายในเล่ม จะมีประวัติของเขาต่อจากช่วงนั้นอย่างละเอียดแต่เราก็ติดภาพลบให้ตัวเขาไปก่อนแล้วเราจึงขอออกตัวไว้ก่อนเลยว่าเราอ่านหนังสือเล่มนี้ด้วยอคติส่วนตัวและรีวิวมันอย่างไม่เป็นกลางเท่าที่ควรค่ะ ราชมรรคา (อ่านว่า ราด – ชะ – มัน – คา) เป็นนิยายที่ถูกเขียนขึ้นจากประสบการณ์ในการลักลอบนำภาพสลักออกจากกัมพูชาของผู้เขียนผนวกกับจากหนังสือชีวิประวัติของนักสำรวจชาวฝรั่งเศสคนอื่นๆผสมกับจินตนาการของผู้เขียนเองมีตัวละครหลักเพียงสองตัว คือโกล๊ด วานเนค กับเพร์เค่นซึ่งได้รู้จักกันบนเรือเดินสมุทร และตัดสินใจร่วมหัวจมท้ายออกล่าโบราณวัตถุไปตามเส้นทางสาย ราชมรรคา นี้ด้วยกัน โดย ราชมรรคา นั้นหมายถึง เส้นทางโบราณเริ่มต้นจากปราสาทนครวัด กัมพูชาเดินทางผ่านเทือกเขาพนมดงรัก ไปยังเมืองโบราณที่ชื่อพิมายปุระซึ่งก็คืออำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา ของเรานั่นเอง ในช่วงต้น ผู้เขียนเน้นไปที่ความยากลำบากในการติดต่อหน่วยงานต่างๆ ของฝรั่งเศสซึ่งตั้งอยู่ในกัมพูชาเพื่อขอเดินทางเข้าไปในป่าพงอันอุดมไปด้วยปราสาทที่ยังไม่ถูกสำรวจ ระหว่างการเล่าเรื่อง ไม่ปรากฏคำบรรยายปราสาทอันสวยงามไม่ได้บ่งบอกที่ตั้งปราสาทไปมากกว่าการบ่นถึงพื้นดินอันเฉอะแฉะหนทางเป็นป่ารกชัฏ และเต็มไปด้วยแมลง หอยทาก และสัตว์เล็กสัตว์น้อยตัวละครตั้งหน้าตั้งตาค้นหาภาพสลักอันสมบูรณ์และมีขนาดพอเหมาะที่จะขุดตัดเจาะ และขนย้ายออกมาได้(ด้วยคนงานพื้นเมืองที่จ้างมา)พวกเขาเดินทางจากปราสาทหนึ่งไปยังอีกปราสาทหนึ่งโดยไม่ได้ตระหนักถึงคุณค่าใดไปมากกว่ามูลค่าของสิ่งที่กำลังค้นหา เรื่องราวที่เล่าในหนังสือเป็นมุมมองจากชาวตะวันตกที่มองกลับมายังคนเอเชียช่วยไม่ได้ที่เราเอาใจช่วยตัวประกอบเล็กๆ น้อยๆ อย่างชาวบ้านหรือคนท้องถิ่นที่โผล่มาตลอดทั้งเรื่องมากกว่าเราไม่เคยทุกข์กับความยากลำบากใดของตัวละครหลักเลย เราอิสระที่จะฝันหากบ่อยครั้ง ความฝันนั้นก็พันธนาการเราเสียเองโกล๊ดผูกติดตนเองอยู่กับความฝัน ..ที่จะนำภาพจำหลักงามๆ สักภาพ[…]

เรื่อง ชุดประดาน้ำและผีเสื้อ ผู้แต่ง ฌ็อง-โดมินิก โมบี้ ผู้แปล วัลยา วิวัฒน์ศร สำนักพิมพ์ ผีเสื้อ เลขมาตรฐานหนังสือ 9741400209 ได้ยินกิติศัพท์ของหนังสือเล่มนี้มาเนิ่นนาน เมื่อได้รับหนังสือมาแล้ว ก็ยังคงดองมันต่อมาอีกเนิ่นนานพอกัน หลังจากอ่าน ตาย-เป็น จบไปเมื่อวันก่อน เราก็นึกถึงเล่มนี้ขึ้นมาเลย จะถึงคิวในอีกไม่กี่เล่มแล้ว แต่ขอลัดคิวขึ้นมาก่อนเลยละกัน ชุดประดาน้ำและผีเสื้อ เป็นผลงานเขียนของผู้ป่วยผู้ซึ่งเป็นอัมพาตทั้งตัว มีเพียงเปลือกตาข้างเดียว กับศีรษะ เท่าที่พอจะขยับได้ เขาใช้อวัยวะเพียงเท่านั้นเพื่อเขียนหนังสือเล่มสุุดท้ายในชีวิตของเขา ถ่ายทอดประสบการณ์ที่น้อยคนจะรู้ และยิ่งน้อยกว่าน้อยที่จะได้ประสบกับตนเอง มันไม่ใช่งานเขียนแบบที่ผู้ป่วยพร่ำรำพันถึงความเจ็บไข้ได้ป่วยของตนเอง เขาเล่าถึงมันอย่างแผ่วผ่าน ขณะเดียวก็ตรงประเด็น ใช้ภาษาสละสลวย บรรยายถึงกิจวัตรประจำวัน ชีวิตความเป็นอยู่ และสถานการณ์รอบตัว เป็นการเล่าเรื่องความลำบาก ความเจ็บป่วย .. ด้วยภาษาที่สวยมาก เล่าด้วยวิธีอุปมาเปรียบเปรย เขาเป็นคนมีจินตนาการ และจินตนาการนั้นก็หล่อเลี้ยงเขาไม่ให้ทุกข์ระทมจนเกินไปนัก นอกจากนี้ ผู้เขียนยังเป็นคนมีอารมณ์ขัน แม้ว่าเราจะมองว่าอารมณ์ขันของเขาดูประชดนิดๆ เศร้าหน่อยๆ เพื่อแสดงความช่างเปรียบเปรยของผู้เขียน ดูจากชื่อเรื่องก็ได้ เขาเปรียบอาการอัมพาตขึงตึงภายในร่างกายเขา เสมือนดั่งความรู้สึกขณะสวมชุดประดาน้ำ มันรัดรึง แน่นหนาจนทำให้ขยับตัวไม่ได้ นั่นล่ะ[…]

เรื่อง ก็องดิด ผู้แต่ง วอลแตร์ ภาพประกอบ มอโร เลอ เฌิน ผู้แปล วัลยา วิวัฒน์ศร สำนักพิมพ์ มติชน ราคา 170 บาท ก่อนหน้านี้ เราได้รู้จักเศษเสี้ยวของวอลแตร์ผ่านประวัติศาสตร์ปรัชญา ฉบับกะทัดรัดไปแล้ว ต่อมายังเล่มนี้ เราจะทำความรู้จัก (ความคิดของ) เขาเพิ่มมากขึ้นผ่านทางนิยายของเขา ก็องดิดเป็นปรัชญนิยาย คือนิยายที่ว่าด้วยปรัชญา ขึ้นต้นมาอย่างนี้ก็น่ากลัวเกินจะอ่านแล้ว .. จะยากไหม จะอ่านเข้าใจไหมเนี่ยะ? ก่อนอื่นเลยต้องขอบอกว่า ในเล่มนี้มีบทวิเคราะห์ในตอนท้าย บทวิเคราะห์ท้ายบทนี้จะช่วยอธิบายความคิดของวอลแตร์ขณะเขียนเรื่องก็องดิด เราได้มองเห็นสภาพสังคม ความรู้สึกนึกคิด มุมมองของคนร่วมสมัยกับวอลแตร์ นิยายเสียดสีสังคมคงอ่านไม่สนุก ถ้าเราไม่รู้ว่าเขาเสียดสีอะไร ซึ่งท้ายบทนี้ช่วยได้มาก สารภาพกันซื่อๆ เลยว่า เราเปิดท้ายบทอ่านก่อนเริ่มต้นเนื้อหาบทแรกเสียอีก หนังสือเล่มนี้เริ่มต้นด้วยการเปิดตัวชายหนุ่มแบ๊ว โลกสวย ผู้มีนามว่าก็องดิด หนังสือเล่มบางๆ ได้บอกเล่าชีวิตของเขาตั้งแต่เริ่มต้นวัยหนุ่ม (และพกพาความแบ๊วมาแต่กำเนิด) ชีวิตเขาได้ผ่านประสบการณ์ เหตุการณ์ร้ายแรงหลายอย่าง ได้เรียนรู้ชีวิต ได้ประสบชะตากรรม ตกยาก ทุกข์ทน[…]