เรื่อง บางกอกกับหัวเมือง
ผู้แต่ง เอนก นาวิกมูล
สำนักพิมพ์ แสงดาว
เลขมาตรฐานหนังสือ 974967331x

บางกอกกับหัวเมือง เป็นหนังสือเล่มหนึ่งในชุดอันมีทั้งหมด 7 เล่ม
ซึ่งผู้เขียนรวบรวมจากบทความที่เคยเขียนไว้ในวารสาร “วงการแพทย์”
ซึ่งหนังสือเล่มนี้ถูกตีพิมพ์ขึ้นเมื่อราว 20 ปีก่อน
หักลบเวลาได้ความว่า เรื่องราวในภายหนังสือชุดนี้ (และเล่มนี้)
เล่าถึงกรุงเทพมหานครเมื่อราวปี พ.ศ. 2470
โดยที่ผู้เขียนตั้งคำถามกับสิ่งต่างๆ รอบตัว ในแง่ของประวัติศาสตร์
และค้นคว้าหาคำตอบ จดบันทึก และแบ่งปันมาเล่าให้เราฟัง

เมื่อแรกอ่าน .. อ่านบทแรก เราสนุกและตื่นเต้นไปกับผู้เขียนมาก
ทั้งๆ ที่ผู้เขียนเล่าเรื่องราวในประวัติศาสตร์ธรรมดาๆ
ที่เรารู้สึกอย่างนั้นก็เพราะ ผู้เขียนเล่าเรื่องน่าติดตาม
เริ่มตั้งแต่เล่าถึงสิ่งที่มาจุดประกายความสงสัยต่อเหตุการณ์ในอดีต
แล้วจึงเริ่มค้นคว้า เมื่อพบข้อมูลหนึ่ง
ก็ตั้งข้อสงสัยต่อไปอีก ค้นคว้าอีก จนกว่าจะกระจ่างแจ้ง
เป็นกระบวนการค้นคว้างทางประวัติศาสตร์แบบไทยๆ
คือไม่ค่อยมีจดบันทึกอะไรอย่างเป็นทางการ
หนังสือที่มีคุณค่าที่เราเพิ่งรู้คือหนังสืองานศพสมัยโบราณ
ที่มีการบันทึกประสบการณ์ส่วนตัวต่อสถานที่หรือผู้คนต่างๆ
ซึ่งกว่าจะค้นพบไปถึงเรื่องที่เราสนใจก็ยากมาก
เป็นเรื่องของสัญชาตญาณและดวงแท้ๆ

ทุกครั้งที่ผู้เขียนค้นพบข้อมูลใหม่ๆ
เราก็เลยสนุกและตื่นเต้นไปกับผู้เขียนด้วย
เป็นอีกหนึ่งการอ่านหนังสือประวัติศาสตร์ที่สนุกอีกแล้ว ^^

ในบทต่อๆ มา ก็มีบางบทเล่าถึงเหตุการณ์เบ็ดเตล็ดในอดีต
เล่าถึงเรื่องราวที่เคยลงในหนังสือพิมพ์เก่าๆ
ผู้เขียนไม่ได้สืบสาวเป็นเรื่องราวเดียวกัน แต่จนบันทึกสั้นๆ เป็นเรื่องๆ
ซึ่งก็ล้วนแต่เป็นเรื่องที่น่าสนใจ แปลก และสนุกดี

บ้างก็เป็นเล่าเรื่องการท่องเที่ยว
ให้เราได้เห็นถึงพื้นที่ ภูมิประเทศในสมัยนั้น
ในเล่มเล่าถึงการท่องเที่ยวเขางู ซึ่งทั้งเล่าจากการค้นคว้าข้อมูลเก่า
และผสมข้อมูลปัจจุบัน (ขณะเขียน พ.ศ. 254x)
นอกจากเรื่องราวบางกอกและหัวเมือง ..
ผู้เขียนแถมเรื่องเล่าการท่องเที่ยวประเทศพม่าแถมไว้ในท้ายเล่มด้วย ..
เสียดายแต่เพียงว่าเล่ารวบรัดและจบเร็วไปหน่อย