เรื่อง แม่น้ำยามศึก
ผู้แต่ง อาจินต์ ปัญจพรรค์
สำนักพิมพ์ ณ บ้านวรรณกรรม
ราคา 200 บาท

เป็นครั้งแรกที่หยิบงานเขียนของคุณอาจินต์ขึ้นมาอ่านค่ะ
พออ่านจบ ก็ประทับตราเอาไว้ในหัวใจเลยว่า
คงต้องหาผลงานของนักเขียนคนนี้มาอ่านอีกให้ได้
ไม่รู้ว่าเล่มอื่นเป็นยังไงนะคะ แต่แม่น้ำยามศึกเป็นหนังสือที่ดีมากๆๆๆๆๆๆ

เมื่อเปิดเล่ม เราเข้าใจ (เอาเอง) ว่ามันคงเป็นนิยายสักเรื่อง
มีพระเอก นางเอก ดำเนินชีวิตไปควบคู่กับวิถีชีวิตริมแม่น้ำสายหนึ่ง
แต่แท้จริงแล้ว นิยายเรื่องนี้ถูกเขียนขึ้นคล้ายกับอัตชีวประวัติของผู้เขียนค่ะ
ถ้าพูดให้ถูก ก็น่าจะเป็นการเล่าภาพเหตุการณ์-
อันคล้ายคลึงกับความทรงจำที่ผ่านมากของผู้เขียน
เกร็ดเสี้ยวประวัติศาสตร์ที่ผู้เขียนเห็นผ่านตามาจริงๆ
มันสด มันจริง กว่าเรื่องแห้งที่ถ้าผู้เขียนไม่เคยเห็น เลยต้องเอาจากหนังสือมาเล่า
ตัวละครมากมายโลดแล่นอยู่ในเล่มนี้
ทุกคนต่างผลัดกันเป็นพระเอกนางเอกในนิยายชีวิตของตน
เขียนได้สมจริงขนาดที่ว่า
ขณะอ่าน เราคิดจะวางหนังสือแล้วเดินไปซื้อโอวัลตินที่ร้านเจ๊กไบ๊
เดินไปฟังหมดสนั่นกับครูชื่นถกกันเรื่องสงคราม
บางที อาจได้ฟังตาเขียวกับตาถึกเถียงกันอยู่หน้าโรงฝิ่น ฯลฯ

แม่น้ำยามศึก เป็นเรื่องเล่าของชีวิตคนในชุมชนริมแม่น้ำยามสงคราม
เป็นยุคของสงครามโลกครั้งที่ 2
(ยุคที่แม่พลอย (สี่แผ่นดิน) แก่ไล่ๆ กับตาเขียว ตาถึก แม่อัง (คู่กรรม) กำลังแตกเนื้อสาว
และคาบเกี่ยวกับหนังสืออีกหลายเล่มในหลายชีวิต หลายมุมมอง ฯลฯ)
แม่น้ำยามศึก เจาะลึกทุกวิถีชีวิต ทุกครัวเรือน ซึ่งต่างหาวิธีดำรงตนในยามศึก
แม้ไม่ได้ไปรบกับเขา แต่ก็ร่วมเผชิญความขาดแคลนเยี่ยงคนทั้งประเทศ
อาหารการกินนั้นพอจะหาได้ไม่ขาดแคลนเท่าไรนัก เพราะอยู่ริมแม่น้ำ
แต่ข้าวของอื่นๆ เช่นยารักษาโรค และของใช้จากเมืองนอกล้วนขาดแคลนทั้งสิ้น
แต่ผู้คนก็ยังเฮฮา และมีชีวิตที่ไม่ทุกข์ร้อนเท่าไรนัก
ผู้เขียนสอดแทรกเพลงรำวงตามยุคสมัยเอาไว้มากมาย
แถมยังเก็บรายละเอียดชีวิต ชุมชน สังคม เอาไว้อย่างที่ไม่เคยเห็นจากเล่มอื่น 

สำนวนหรูหรา เพราะพริ้ง อ่านแล้วเห็นภาพ ได้กลิ่น ได้ยิน รู้สึก
เนื้อหาจับต้องได้
สไตล์การเขียนเรื่องเท่มาก เล่าเป็นตอน เป็นหมวดหมู่
ด้วยตัวละครชุดเดิม คล้ายๆ วิถีของคุณรงค์อยู่เหมือนกัน
แต่สำนวนต่างกันลิบลับ
และโดยส่วนตัว เราชอบสำนวนแบบคุณอาจินต์มากกว่าค่ะ