เรื่อง กะไหล่ทอง
ผู้แต่ง ว.วินิจฉัยกุล
สำนักพิมพ์ ทรีบีส์
ราคา 350 บาท

คำเตือน .. สปอยล์เนื้อหาช่วงแรกนะคะ

อันที่จริงแล้ว กะไหล่ทอง เป็นชื่อหนังสือที่ตัวละครตัวหนึ่งในเรื่องเขียนขึ้นมา
เขาคนนั้นคือบุรินทร์ เจนนรา ..
บัณฑิตหนุ่มผู้มีอนาคตอันสดใสรออยู่เมื่อ 25 ปีที่แล้ว
บัณฑิตจบใหม่ในสาขารัฐศาสตร์
นักเขียนอิสระ หัวรุนแรง ถูกจับในข้อหาคอมมิวนิสต์
(คำนวณปนเดา คืออยู่ในยุคของจอมพล ป. พิบูลสงคราม พ.ศ. 2494-2495
เหตุการณ์ที่เกิดในช่วงนั้นคือกบฏแมนฮัตตัน, , กบฏสันติภาพ, สงครามเกาหลี ฯลฯ
นักหนังสือพิมพ์และนักเขียนชื่อดังถูกจับในช่วงนั้นหลายคน
และที่เรารู้จักกันดีคือ ศรีบูรพา .. กุหลาบ สายประดิษฐ์)

การติดคุกเพียงครั้งเดียวซึ่งกินเวลาอยู่ 5 ปี
เปลี่ยนแปลงชีวิตหนุ่มน้อยที่ช่างคิด ละเอียดอ่อน มีอุดมการณ์
กลายเป็นชายที่แข็งกร้าว ต่อต้านสังคม และอมทุกข์
เขาจมอยู่กับความผิดของตนเอง ความผิดหวัง ความล้มเหลวในชีวิต
ความผิดบาปที่ทำให้พ่อต้องเสียใจจนป่วย และแม่ตรอมใจตาย
เขากลายเป็นแกะดำของตระกูลที่ไม่มีใครอยากเกี่ยวข้อง
ค่อยๆ ถอยห่างจากครอบครัวและเงียบหายไป
ฝังตัวอยู่ในชนบท แม้ไม่ห่างไกล แต่ก็เงียบหายไปจากสังคม
ไม่เคยมีใครได้ยินข่าวคราวจากเขาอีก
บุรินทร์ฝากชีวิตไว้กับสุรารายวัน
เขากลายเป็นชายกลางคนที่ติดเหล้า อาละวาด และร่ำไห้เมื่อไร้สติ

บุรินทร์ เจนนรา ชายคนนี้คือพ่อของจอม
ยามไม่เมา เขาคือคนที่สอนให้จอมอ่านหนังสือ สอนมารยาทอันดีเยี่ยมให้จอม
สอนภาษาอังกฤษ และสอนอะไรอีกมากมาย
แต่เมื่อมองย้อนกลับไป .. ในสายตาของจอม พ่อคือคนที่แพ้
พ่ายแพ้ต่อชีวิต ต่ออุดมการณ์ พ่อเป็นคนมีแผล และจมปลักอยู่กับแผลนั้น

จอมคือความรักและความหวังของพ่อ .. แม้ว่าพ่อจะไม่เคยแสดงออกมาให้จอมเห็น
พ่อฝากจอมให้กับพี่ชายผู้ที่กำลังรุ่งเรืองแห่งยุค .. พลตำรวจตรีระบิล เจนนรา
ญาติคนสุดท้ายที่ยอมตอบรับจดหมายของพ่อ
จอมได้เข้ากรุงเทพฯ อยู่บ้านลุงในฐานะเด็กในบ้าน
ด้วยข้อแม้ว่าจะต้องสอบให้ติดมหาวิทยาลัย
มิฉะนั้น เขาจะไม่มีโอกาสอยู่ในบ้านของผู้เป็นลุงอีก

เหมือนชะตาชีวิตได้ขีดเส้น ..
จอม เจนนรา สอบติดในคณะรัฐศาสตร์ คณะเดียวกันกับที่พ่อของเขาเคยเรียน
อาจารย์สรรพสิทธิ์และเกณฑ์ คือผู้ที่เลื่อมใสผลงานของพ่อของจอมอย่างมาก
เขาตื่นเต้นและดีใจที่ได้ยินข่าวคราวจากบุคคลที่เขาเชื่อและศรัทธา
จอม เจนนรา กลายเป็นคนโปรดของอาจารย์ไปอย่างไม่ต้องสงสัย
กะไหล่ทอง ผลงานเล่มเก่าอันเป็นตราบาปของพ่อ ถูกนำมาตีพิมพ์ใหม่
และมันกลายเป็นหนังสือขายดีมากที่สุด .. ก่อนจะกลับกลายเป็นหนังสือต้องห้าม!!

ฉากและเวลาของเรื่องนี้ เกิดขึ้นในช่วง พ.ศ. 2518
ก่อนที่สงครามประชาชนจะโหมกระหน่ำ
เมื่อนึกเทียบ พ.ศ. ทำให้เราพอจะจินตนาการตามเหตุการณ์ในเรื่องไปได้ไม่ยาก

จอมผ่านมหาวิทยาลัยปีที่หนึ่งไปด้วยคะแนนดีเยี่ยม
เขาทำกิจกรรมเพื่อสังคมไปด้วย
เป็นการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมของชนชั้นแรงงาน
การทำกิจกรรมเหล่านั้น
เขาเข้าร่วมกันกับอาจารย์สรรพสิทธิ์ เกณฑ์ และผองเพื่อนอีกหลายคน
แต่ทั้งหมดเป็นความลับต่อลุงและทุกคนในบ้านนั้น
ระบิล ลุงของจอมเป็นตำรวจ
เป็นฝ่ายที่ตรงข้ามกับนักศึกษาหัวก้าวหน้าพวกนี้อย่างเต็มตัว

จอมไม่ได้เห็นด้วยกับทุกสิ่งที่คนในกลุ่มคิดเห็น
แต่ความที่เขาเป็นลูกของพ่อ
ทำให้เขาเป็นคนสำคัญของกลุ่มโดยไม่ต้องทำอะไรมาก

นอกจากหนังสือเล่มนี้จะว่าด้วยเรื่องของการเมืองในยุค 2519 แล้ว
กะไหล่ทองยังสอดแทรกความรักของมนุษย์พ่อเอาไว้อย่างลึกซึ้งด้วย

ส่วนหนึ่งของ กะไหล่ทอง เป็นการถ่ายทอดเหตุการณ์ในยุคตุลาคม 2519
ออกมาในรูปแบบนวนิยาย
บางส่วนชัดเจน แต่บางส่วนก็ละเอาไว้ด้วยความที่เป็นนิยาย ไม่ใช่สารคดี
แต่ภาพเหตุการณ์ในเรื่อง ทำให้เราเห็นภาพแห่งความจริงบางส่วน

ผู้เขียนถ่ายทอดความคิดของนักศึกษาในยุคนั้นให้เราเห็นภาพ
นักศึกษาประเภทต่างๆ ทั้งพวกที่มีอุดมการณ์ พวกที่หวังผลประโยชน์
และพวกที่ตามเพื่อน ฯลฯ
เป็นวัยฉกรรจ์ที่ทั้งอ่อนต่อโลก แต่ก็ห้าวหาญ เข็มแข็ง และรุนแรง
มองโลกในแง่เดียว แล้วก็ยึดมั่นในความคิดของตนเองและพวกพ้องอย่างแรงกล้า

ผู้เขียนแสดงให้เราเห็นถึงความผกผันของชีวิต
ทำให้เราตั้งคำถามกับตัวเองว่า .. ความดีคืออะไรกันแน่ ..
เวลาหนึ่งสิ่งหนึ่งถูกเรียกว่าความดี
แต่เมือเวลาผ่านไป สิ่งเดียวกันนั้นเอง ก็กลายเป็นไม่ดีก็ได้
ความดีขึ้นกับลมปากมนุษย์? ขึ้นกับกรอบของมนุษย์?

เส้นเรื่องของผู้เขียนร้อยเรียงชีวิตคนได้ดี
ชีวิตของจอมเหมือนสายน้ำ ไหลเรื่อยไปบนคลื่นของอุดมการณ์
แม้ว่าคนอ่านจะมองไม่เห็นชัดเจนว่าสิ่งที่จอมดำรงอยู่คืออุดมการณ์จริงหรือเปล่า
แต่คนรอบตัวจอมมองเห็นอย่างผิวเผินว่าเป็นเช่นนั้น
จากนักศึกษาในยุค 6 ตุลาฯ กลายมาเป็นข้าราชการในถิ่นทุรกันดาร
จอมยืนอยู่ตรงกลางระหว่างนักธุรกิจนายทุนและชาวบ้าน
ระหว่างความถูกต้อง กับคำว่าพวกพ้องและคอรัปชั่น
เส้นชีวิตของจอมดำเนินไปอย่างเชื่องช้าในคราแรก
แล้วเติบโตเป็นไปอย่างก้าวกระโดดในเวลาต่อมา
ชีวิตของจอม ไม่ว่าทางใดทางหนึ่ง ก็จะต้องดำเนินมาจนถึงจุดนี้
เพราะพื้นฐานของคน กำหนดชะตาชีวิตของเราเอาไว้แล้วส่วนหนึ่งตั้งแต่ต้น ..
แต่อีกบางส่วน .. ชีวิตของคนเราบางทีก็มีเรื่องเหมาะเจาะ
เหมือนมีคนส่งมอบไม้ผลัดกันเป็นทอดๆ .. ไม้ผลัดแห่งพรหมลิขิต

จากลูกของคนที่เป็นแกะดำของตระกูล
จอมผลักดันตัวเองจนกลายเป็นที่ยอมรับของผู้ใหญ่ในตระกูลอย่างระบิลได้ในที่สุด
และจอมยังจะไปได้ไกลกว่านั้น ..
จอมเป็นคนสุขุม และควบคุมได้ทุกสถานการณ์
เขาใจเย็นต่อคนที่ร้อนเป็นไฟเสมอ
และคนที่ใจเย็นกว่า ย่อมเป็นฝ่ายชนะ

ชีวิตของจอมไม่มีอะไรได้มาโดยง่าย
มันแปรเปลี่ยน ผกผันไปมาอย่างรวดเร็ว
จากเด็กจนๆ คนหนึ่ง
จนได้มาเป็นคนที่มีตำแหน่งก้าวหน้าทางการเมืองตั้งแต่ยังหนุ่ม
ไม่ใช่หนทางง่ายๆ เลย นับว่ามาไกลมากในสายตาของคนมอง
แต่ไม่ว่าจอมจะไปไกลเท่าไร ผู้เขียนก็ไม่เคยทำให้เรารู้สึกว่าจอมไปได้ไกลพอเลย

การเติบโตอย่างรวดเร็วของจอม ส่วนหนึ่งก็เกิดขึ้นจากการต่อสู้ของตัวเขาเอง
การต่อสู้เพื่อวิ่งหนีแผลในชีวิตของตัวเอง
เขาค้นหา เติมเต็มสิ่งที่ขาดหายในชีวิต ..
โดยที่ไม่เคยรู้เลยว่าสุดท้ายแล้วมันถูกเรียกว่าความสุขหรือเปล่า

ในช่วงท้ายๆ เป็นเรื่องของชั้นเชิงทางการเมือง
ซับซ้อนมาก มากจนอดคิดไม่ได้ว่าซับซ้อนกว่านักการเมืองจริงๆ เสียอีก

ฉากในเรื่องที่เราชอบมาก คือฉากที่จอมมองสายน้ำ
จอมมองสายน้ำหลายครั้ง เพราะเป็นความชอบส่วนตัวของเขา
สายน้ำที่ว่านี้ ไม่ใช่ที่ไหนก็ได้
แต่เจาะจงลงไปที่แม่น้ำแม่กลองที่ไหลผ่านบ้านของเขาเอง
จุดที่จอมไปยืนมอง เป็นบ้านของครูเก่าแก่แต่ชั้นประถมของเขา
ทุกครั้งที่จอมไปยืนมอง มักจะเกิดความเปลี่ยนแปลง
หรือเหตุการณ์ผันผวนเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่งขึ้นกับชีวิตของเขา
ตอนที่จอมมองแม่น้ำที่เราชอบมากที่สุดก็คือ .. ช่วงสุดท้ายของเรื่อง
ช่วงที่ชีวิตของจอมผ่านความผันผวนมาจนถึงที่สุดแล้ว
ช่วงที่เขาได้ตกตะกอน และตอบคำถามของตนเอง ..

อ่านนิยายเรื่องนี้ตั้งแต่ต้นจนจบต่อเนื่องกันไป
ยากจะตัดสินได้จริงๆ ว่าจอมเป็นคนดีหรือคนเลว
ฉากชีวิตของจอม และสิ่งที่จอมต้องดำรงชีวิตให้ผ่านไปด้วยดีนั้น ไม่ใช่ง่าย
แต่ฉากและเหตุการณ์ทั้งหมด ก็เป็นเพียงเส้นทางที่ผู้เขียนนำพาให้เราเดินทางมาจนถึงตอนใกล้จบ
มันขมวดมุ่น บีบเค้น สร้างความแตกแยกในหัวคนอ่านเต็มไปหมด
ผู้เขียนต้อนให้เราค่อยๆ ตกผลึกไปพร้อมกับจอม
ในยามคับขัน คนในฐานะจอมควรจะต้องหาทางออกอย่างสวยงาม
เขายังต้องพาเรือชีวิตฝ่าคลื่นลมรอบตัว
ต้องเลือกว่าจะเป็นคนที่ประสบความสำเร็จในชีวิตเช่นนี้ต่อไป
หรือเลือกที่จะเป็นคนดี .. เป็นคนที่ภูมิใจในตนเองได้ ..
เหนื่อยและลุ้นไปกับการตัดสินใจของตัวละคร
ใจหายไปกับบางทางเลือก และบางอุปสรรค
และยังมีบางเศษเสี้ยวที่ย้อนกลับมาคิดถึงตัวเราเอง เป็นระยะๆ ตลอดการอ่าน
แม้ไม่ใช่การอ่านครั้งแรก แต่กะไหล่ทอง ก็ยังขึ้นแท่นนิยายในดวงใจเสมอค่ะ